Łąpiński Stanisław Jan, pseud. Janusz, Bolesta, St. Łap., St. Łp. (1848–1921), dziennikarz, literat, krytyk teatralny. Najstarszy syn Adolfa, nadleśniczego lasów rządowych, i Emilii z Duninów Brzezińskich, ur. 6 V w Brzustowie w pow. opoczyńskim. Po ukończeniu gimnazjum w Kielcach uczęszczał do Szkoły Głównej w Warszawie. Początkowo pracował w administracji kolejowej. W l. 1873–6 był korespondentem pism warszawskich, systematyczną pracę dziennikarską rozpoczął ok. r. 1893 w „Dzienniku dla Wszystkich”. Ok. r. 1895 opuścił Warszawę, osiedlił się w Piotrkowie i współpracował z wydawanym tam „Tygodniem”. Był korespondentem „Słowa”, „Gazety Polskiej” i „Kuriera Warszawskiego”. Dn. 15 I 1898 przeniósł się do Łodzi, gdzie wszedł w skład redakcji „Rozwoju”. Pisał na jego łamach recenzje teatralne, stałe felietony tygodniowe pod pseud. Janusz, później objął dział polityczny. Jako recenzent teatralny wykazał dużo troski o rozwój teatrów łódzkich. Szczególnie popierał Teatr Popularny A. Mielewskiego. Analizując rolę tego teatru w łódzkim środowisku, nie ograniczał się jedynie do analizy repertuaru, gry aktorów czy oprawy scenograficznej, ale przekazał również wartościowe spostrzeżenia na temat kręgu odbiorców i wychowawczej roli tego teatru. Po wybuchu pierwszej wojny światowej i zamknięciu „Rozwoju” przez władze okupacyjne Ł. wyjechał do Warszawy. Przez jakiś czas redagował „Dzień”, współpracował z „Przeglądem Porannym”, „Godziną Polski” (pod pseud. Bolesta) i innymi pismami. Na zaproszenie Stanisława Książka, wydawcy „Kuriera Łódzkiego”, wrócił ok. r. 1917 do Łodzi i objął w „Kurierze” te same działy, które prowadził w „Rozwoju”. Po wyjeździe S. Książka z Łodzi nowi właściciele „Kuriera” (1919), mimo że Ł. zaczął tracić wzrok i nie wychodził z domu (od dzieciństwa był ułomny, miał jedną nogę krótszą), nie usunęli Ł-ego z redakcji i pozostawili mu pobieraną pensję. Pracował dalej, przesyłając przez gońca swe artykuły, felietony i inne prace.

Dorobek literacki Ł-ego jest spory. Doświadczenia nabyte w czasie pracy w administracji kolejowej posłużyły mu do napisania komedii obyczajowej Kolejarze (1898) i Córka zawiadowcy, wystawianych z dużym powodzeniem w Łodzi. W r. 1898 ukazało się w Łodzi opowiadanie pt. Tkacz. Obrazek z życia łódzkich robotników. Jego obraz historyczny z czasów Ks. Warsz., pt. Nad Pilicą (1902), wystawiony w Łodzi po raz pierwszy 20 IV 1907, dzięki patriotycznemu nastrojowi doczekał się jeszcze kilkunastu dalszych przedstawień (m. in. w Teatrze Popularnym). Ł. napisał niezliczoną ilość szkiców, powiastek, nowel, wierszy, opublikowanych w prasie. Współpracował z pierwszym łódzkim czasopismem literackim „Ognisko Rodzinne”, gdzie znajdujemy jego liczne felietony (Przy ognisku), artykuły treści historycznej, utwory literackie. Z inicjatywy Ł-ego powstało Polskie Tow. Teatralne (28 XI 1903) w celu podtrzymania i ugruntowania bytu sceny polskiej w Łodzi. Ł. należał do organizatorów Rzemieślniczego Tow. Śpiewaczego «Lira». Był nadto prezesem Tow. Muzyczno-Dramatycznego «Harmonia», członkiem zarządu Tow. Wpisów i Zapomóg Szkolnych. Współpracował z Tow. Śpiewaczym «Lutnia» w Aleksandrowie koło Łodzi, brał udział w różnych pożytecznych akcjach na terenie miasta, np. jako członek komitetu i sekretarz wielkiej Wystawy Higieniczno-Spożywczej, zorganizowanej na rzecz Pogotowia Ratunkowego w styczniu 1903.

Mimo wytężonej i ciężkiej pracy żył w niedostatku. Nie posiadając własnej rodziny, opiekował się dziećmi nieżyjącego szwagra i siostry Emilii. Zmarł 19 VII 1921 w Łodzi, pochowany został tamże na starym cmentarzu katolickim. Uroczystość poświęcenia pomnika na mogile (płaskorzeźba przedstawiająca profil głowy Ł-ego), zorganizowana przez Zarząd Syndykatu Dziennikarzy Polskich w Łodzi, odbyła się 10 V 1925.

Podobizny Ł-ego w B. im. Waryńskiego w Łodzi; – „Roczn. Nauk. Liter.-Artyst.” (Okręta), W. 1905 s. 156; – Kaczorowska-Herman M., Andrzeja Mielewskiego Teatr Popularny w Łodzi (1910–1913), Ł. 1970; Koprowski J., Ludzie i książki, Ł. 1965 s. 102–5; tenże, Zapomniany dziennikarz, „Dzien. Łódz.” 1961 nr 102; Księga pamiątkowa Kielczan 1856–1904, W. 1924; Morski Z., O dziennikach i dziennikarzach łódzkich, „Dzien. Łódz.” 1948 nr 94 (karykatura Ł-ego); Wieczorek W., Pierwsza nie publikowana fotografia redakcji „Rozwoju” z 1898 r., Ł. 1961 (m. in. fot. Ł-ego); – „Gaz. Kielecka” 1902 nr z 9 VII (26 VI); „Głos Pol.” 1921 nr 197, 198, 199; Kalendarz Czas, 1909 s. 54, 1910 s. 58; Kalendarz Kościuszkowski, 1918; Kalendarz Rozwoju, 1913 s. 5 (fot.), 26; „Kur. Łódz.” 1921 nr 196, 197, 198, 1925 nr 126, 128; „Nowy Kur. Łódz.” 1913 nr 12; „Prace Polon.” 1937 s. 202, 258; „Rozwój” 1911 nr 242, 253, 270, 1912 nr 277, 278, 1921 nr 198; – Arch. paraf. katedr. Św. Stanisława Kostki w Ł.: Akta zmarłych 1921 (nr 285); PAP w Końskich: Akta cywilno-religijne parafii Białobrzegi Opoczyńskie z r. 1848 sygn. 39/71 s. 6 akt nr 17.

Wiesława Kaszubina